ΗΛΙΑΣ ΒΟΛΙΩΤΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ: " ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ Η ΦΩΝΗ- ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ" ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ & ΕΚΔΟΣΕΙΣ


Λοχία Τριανταφύλλου 13, 173 41, Αγ. Δημήτριος, Αθήνα, Τηλ./Φαξ: 210 97 03 932
www.metronomos.gr e-mail:metro-no@otenet.gr




ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΗΛΙΑΣ ΒΟΛΙΟΤΗΣ-ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ

ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΤΟΥ Η ΦΩΝΗ
Ιστορία της Δισκογραφίας




Οι εκδόσεις «Μετρονόμος» παρουσιάζουν την καινούρια δουλειά του Ηλία Βολιότη-Καπετανάκη με τίτλο «Η φωνή του κυρίου του. Ιστορία της δισκογραφίας». Μια πρωτότυπη ξενάγηση στον όμορφο κόσμο του γραμμοφώνου και των «παιδιών» του, που γέμισαν για δεκαετίες τα γλέντια, την ζωή μας, με αμέτρητες όμορφες μελωδίες. Η μεγάλη περιπέτεια της παγκόσμιας, και ιδιαίτερα της ελληνικής δισκογραφίας με επίκεντρο το εργοστάσιο της COLUMBIA στην Ριζούπολη, που το γκρέμισαν, αντί να το κάνουν μουσείο. Ο ζωγράφος Γιώργος Καφενταράκης φιλοτέχνησε πίνακες ειδικά για το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του βιβλίου.


• Μέχρι τώρα όλοι ξέρουν ότι ο Θωμάς Έντισον ανακάλυψε το γραμμόφωνο, το 1877, πλην όμως αποδεικνύεται σήμερα ότι πρώτος ηχογραφεί ανθρώπινη φωνή ο Εντουάρ Σκοτ ντε Μαρτενβίλ, 17 χρόνια νωρίτερα.
• Οι πρώτοι θιασώτες του γραμμοφώνου, που συμβάλλουν στην πρωτογενή εξέλιξη είναι οι στενογράφοι του Κογκρέσου και των δικαστηρίων των Η.Π.Α. «Γράφουν» τα πρακτικά σε κυλίνδρους καλυμμένους με κερί και τα απομαγνητοφωνούν με ειδικά ακουστικά.
• Ο πρώτος στον κόσμο επαγγελματίας ηχολήπτης είναι ο Φρεντ Γκάισμπεργκ (1894).
• Οι πρώτοι ελληνικοί δίσκοι (γραμμένοι μόνο από την μια όψη) ηχογραφούνται το 1896 στην Νέα Υόρκη από τον τενόρο Μιχάλη Αραχτίτζη.

• Το 1917 γίνεται η πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού στο Γκέρλιτς της τότε Πρωσίας
από Έλληνες στρατιωτικούς αιχμαλώτους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παίζει ο
Κώστας Καλαμάρας από την Σύρο και τραγουδά ο ανιψιός του μεγάλου λογοτέχνη
Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ο Απόστολος Παπαδιαμάντης. Την ευθύνη αυτών των
εγγραφών έχει ο ελληνιστής καθηγητής Α. Χάιζενμπεργκ, πατέρας του διάσημου
φυσικού.
• Στις 19 Μαΐου 1896 δημοσιεύεται στην χώρα η πρώτη διαφήμιση γραμμοφώνων, εφημερίδα «Ακρόπολις».
• Στις 20 Δεκεμβρίου 1930 κυκλοφορούν στην αγορά οι πρώτοι δίσκοι γραμμοφώνου φτιαγμένοι από ελληνικά χέρια στο νεόδμητο εργοστάσιο της COLUMBIA στην Ριζούπολη. O τενόρος Μιχάλης Θωμάκος τραγουδά «Μαρούσκα» και «Λωτός», δυο «ελληνοποιημένες» διεθνείς επιτυχίες της εποχής.
• Ο πρώτος Έλληνας ηχολήπτης είναι ο Ευάγγελος Αρεταίος (1906-1974).
• Ο πρώτος ελληνικός δίσκος 45 στροφών κυκλοφορεί στις 27 Ιανουαρίου 1958, «Η γερακίνα» και «Νησιώτικα συρτά» με την Ιωάννα Γεωργακοπούλου. Ο τελευταίος το 1980.
• Ο πρώτος ελληνικός δίσκος 33 στροφών είναι: «Τραγουδήστε μαζί μας», δημοφιλή άσματα με γνωστούς τραγουδιστές (Μπιθικώτσης, Διονυσίου, Γκρέυ, κ.λπ.).
• Η ελληνική δισκογραφική είναι: Στις 78 στροφές 24.003 κομμάτια, στις 45 στροφές περίπου 28.000 και στις 33 στροφές περίπου 11.800 δίσκοι με 141.000 άσματα. Συνολικά ανέρχεται σε περίπου 195.000 ηχογραφήματα.
• 30 Απριλίου 1991 κλείνει οριστικά το ιστορικό εργοστάσιο δίσκων της COLUMBIA στην Ριζούπολη. Το Σαββάτο 13 και την Δευτέρα 15 Μαΐου 2006 το γκρεμίζουν λαθραία.

Μικρή μόνο γεύση από τα θέματα που πραγματεύεται, όπως πάντα σε γλαφυρή γλώσσα και με πολλές φωτογραφίες στο βιβλίο «Του κυρίου του η φωνή. Ιστορία της δισκογραφίας» ο Ηλίας Βολιότης-Καπετανάκης, που έτυχε να φωτογραφήσει το εργοστάσιο της COLUMBIA σε τρεις κρίσιμες φάσεις: Όταν σταματά η παραγωγή δίσκων, όταν κλείνει οριστικά και λίγο πριν το γκρέμισμα. Εργαζόμενοι εκεί του εμπιστεύτηκαν φωτογραφίες από όλες τις φάσεις παραγωγής. Η ιστορία της «ελληνικής» COLUMBIA διανθισμένη με 53 έγχρωμες και 41 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, σήμερα πια μοναδικά ιστορικά ντοκουμέντα. Επίσης 70 ακόμα φωτογραφίες από την παγκόσμια δισκογραφία και αμέτρητες ετικέτες δίσκων, φυλλάδια και άλλο σπάνιο υλικό.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα κεφάλαια για τις ηχογραφήσεις, που γίνονταν στο χώρο της COLUMBIA και το επίμαχο και ακανθώδες θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων. Αν οι ετικέτες δίσκων αναγράφουν τα πραγματικά ονόματα των δημιουργών, κάτι που ταλανίζει σε όλη της την πορεία την ελληνική δισκογραφία. Όλα αυτά αποκαλύπτονται με συγκεκριμένα παραδείγματα και πρωτότυπο, πρωτοδημοσιευμένο υλικό, καρπός της πάνω από 25 χρόνια έρευνας του συγγραφέα στην ελληνική μουσική.

Αξίζουν πολλά οι πίνακες στο επίμετρο του βιβλίου. Αφορούν την ελληνική δισκογραφία του γραμμοφώνου και δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Πώς κατανέμονται τα 24.003 άσματα, που ηχογραφούνται σε ολόκληρο τον κόσμο από Έλληνες καλλιτέχνες; Πίνακες κατά θεματογραφία, κατά είδος, κατά δισκογραφική εταιρεία, ανά συνθέτη, ανά στιχουργό και ανά τραγουδιστή. Άλλη πονεμένη ιστορία αυτή η τελευταία: Ακούμε συχνά στα ραδιόφωνα και στις τηλεοπτικές εκπομπές ο τάδε συνθέτης έγραψε 5.000 τραγούδια, ο δείνα τραγουδιστής είπε πάνω 3.000. Τώρα πια ξέρουμε πόση είναι ακριβώς η παραγωγή των καλλιτεχνών πριν από το 1960. Για παράδειγμα, ο Μ. Βαμβακάρης την περίοδο 1932-1960 γραμμοφωνεί 257 τραγούδια,
ο Β. Τσιτσάνης 526 (την περίοδο 1936-1960), ο Αττίκ 164 άσματα την περίοδο 1925-1941, ο Γιώργος Μουζάκης 179 (1946-1959), κ.ο.κ. Το ρεκόρ ηχογραφήσεων στους τραγουδιστές έχουν ο Στελλάκης Περπινιάδης με 526 άσματα (την περίοδο 1926-1957) και ο Αντώνης Διαμαντίδης-Νταλγκάς με 455 τραγούδια (1925-1940), κ.λπ.

Πρόσκληση, λοιπόν, για όμορφο ταξίδι. Όπως σημειώνει ο Ηλίας Βολιότης-Καπετανάκης: «Στους σκονισμένους δίσκους του γραμμοφώνου, κατόπιν του βινυλίου, περισσεύουν του κόσμου η πληθωρική θλίψη, η γκαστρωμένη οργή και η σποραδική χαρά. Τις ανοιχτές ή με τόσο κόπο επουλωμένες πληγές, λες, ξύνει η βελόνα, για να γεμίζει η ατμόσφαιρα εγερτήριο πόνο, ιαματική χαρά. Να γίνονται αφετηρία πνευματικών και κοινωνικών αγώνων, αισθητικής απόλαυσης. Ό,τι λείπει σήμερα! Για αυτό, με την συνενοχή μας, είμαστε άθλια της εξουσίας πειραματόζωα στο μεφιστοφελικό παγκόσμιο εργαστήριο της επιστροφής στον πίθηκο. Σ’ άνυδρο εικονικό καιρό σαλπάρουμε μερακλήδες για τ’ ανεύρετο τραγούδι, που εμπνέει νέες εστίες αντίστασης στον καλπάζοντα λουστραρισμένο όλεθρο. Κάπου παραμονεύει τους τολμηρούς μάγκες, που σερφάρουν στης ζωής τ’ αφρισμένα κύματα. Έτσι του χρόνου η κλεψύδρα ακούγεται λιγότερο υπόκωφα και τραγικά στα έγκατα του είναι. Σαν δοξαριά βιολιού, κλαρίνου φύσημα, γλυκειά μπουζουκοπενιά».



*****